Στο εθνικό ζήτημα – ζήτημα εξαιρετικά επίκαιρο
λόγω της ακραίας όξυνσης των εθνικών συγκρούσεων και ανταγωνισμών στην εποχή
της παγκοσμιοποίησης– αφιερώνεται ο νέος τόμος 19 της Μαρξιστικής Σκέψης.
Περιλαμβάνει κείμενα επιφανών μαρξιστών αλλά και σύγχρονες αναλύσεις, που
καλύπτουν ποικίλες πλευρές του θέματος: η μαρξιστική θεωρία για το έθνος, η
εμπειρία της ΕΣΣΔ, τα απελευθερωτικά κινήματα των λαών, η καταπίεση των νέγρων,
οι διακρίσεις σε βάρος των αυτόχθονων πληθυσμών στην Ινδία, τη Νότια Αφρική και ....
αλλού, ο αντισημιτισμός.
Ο τόμος χωρίζεται σε δυο μέρη, ένα με πηγές
και ένα με πρόσφατες αναλύσεις. Στο πρώτο μέρος, ο αναγνώστης θα βρει κείμενα,
σχεδόν όλα αμετάφραστα στα ελληνικά, των Κ. Μαρξ, Φ. Ένγκελς, Β. Λένιν, Ρ.
Λούξεμπουργκ, Λ. Τρότσκι, Γκ. Ζινόβιεφ, Ν. Μπουχάριν, Α. Γκράμσι, Α. Νιν, Τζ.
Ριντ, Χ. Φαστ, Μάλκολμ Χ, Ν. Χρουστσόφ, Π. Ρόμπσον και Ε. Χάιφετζ.
Μέσα από αυτά τα κείμενα φωτίζεται η εξέλιξη
της μαρξιστικής θεωρίας για το εθνικό ζήτημα: η αρχική τοποθέτηση του ζητήματος
από τους Μαρξ και Ένγκελς, η συνεισφορά των Κάουτσκι και Μπάουερ στην ανάλυση
της έννοιας του έθνους, η καθοριστική συμβολή του Λένιν στην εκτίμηση της
σημασίας του εθνικού ζητήματος στην εποχή του ιμπεριαλισμού, οι επεξεργασίες
άλλων μαρξιστών, η τοποθέτηση του εθνικού ζητήματος, ιδιαίτερα σε σχέση με τους
λαούς της Ανατολής, τους Εβραίους και τους νέγρους στα πρώτα συνέδρια της
Κομιντέρν, κ.ά.
Το δεύτερο μέρος περιλαμβάνει κείμενα των Κ.
Άντερσον, Τ. Λιούις, Χ. Κεφαλή, Ντ. Κρουτς, Β. Αγτζίδη, Μπ. Σέπαρντ, Φ. Σ.
Μακρίδη, Μπ. Ραγκαβουλού, Γ. Ι. Μανιάτη. Τα κείμενα αυτά συμπληρώνουν τη
θεματολογία του πρώτου μέρους.
Ο Κ. Άντερσον παρουσιάζει την εξέλιξη των
απόψεων του Μαρξ για το εθνικό ζήτημα, βασιζόμενος και σε αδημοσίευτα ακόμη
χειρόγραφά του, ενώ οι Τ. Λιούις, Χ. Κεφαλής και Ντ. Κρουτς, αναφέρονται στην
παραπέρα εξέλιξη της μαρξιστικής θεωρίας, ιδιαίτερα από τον Λένιν, και στην
εμπειρία της ΕΣΣΔ. Μια πτυχή αυτής της εμπειρίας, την εθνική αυτοδιοίκηση των
Ελλήνων της ΕΣΣΔ στις περιοχές του Καυκάσου, κ.ά., εξετάζει και ο Β. Αγτζίδης.
Τέλος, ο Μπ. Σέπαρντ αποτιμά τη συνεισφορά του Μάλκολμ Χ στον αγώνα για την
απελευθέρωση των νέγρων, οι Φ. Σ. Μακρίδης και Μπ. Ραγκαβουλού αναλύουν την
επιβίωση των φυλετικών και καστικών διακρίσεων στην Νότια Αφρική και την Ινδία,
και ο Γ. Ι. Μανιάτης θίγει το ζήτημα των δυο πολιτισμών.
Το τεύχος ολοκληρώνεται με βιβλιοκριτικές των
Χρ. Κεφαλή και Π. Παπακωνσταντίνου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου